ZIELONA HERBATA W OKRESIE CIĄŻY, KARMIENIA PIERSIĄ ORAZ W DIECIE DZIECI

Zapytania przyszłych mam dotyczące odpowiedniej diety w trakcie ciąży i karmienia piersią obejmują tematykę związaną ze spożyciem zielonej herbaty. W trakcie artykułu poszerzymy ją o obecność tego naparu w diecie kilkuletnich dzieci. Coraz częściej słyszy się, że zielona herbata w tym czasie jest przeciwwskazana. Jednym z powodów przeciwwskazania jest obecność w niej kofeiny (a raczej teiny, która oznacza tę samą substancję w ilości często większej niż w kawie). Przeanalizujmy, jak wpływa kofeina na ciążę. Pierwszą dość istotną informacją jest fakt, że substancja ta bardzo łatwo przenika przez łożysko do płodu. Poprzez liczne zmiany hormonalne przyszłej matki jest ona dłużej metabolizowana a co za tym idzie, dłużej oddziałuje na organizm. Naukowcy przeliczyli, że już w 7 tygodniu ciąży między krwią matki i płodem zachodzi równowaga stężeń tej substancji, która rozkłada się w wątrobie. Organ ten u dziecka w tym okresie nie jest jeszcze dobrze wykształcony i nie radzi sobie z przyjęciem niektórych substancji. Nie jest to jedyny problem, który przemawia za ograniczeniem spożycia kofeiny w ciąży. Już ponad 30 lat temu na podstawie badań zaobserwowano, że dzieci kobiet stosujących dietę z dużą ilością kofeiny rodziły się z obniżoną masą ciała. Występował też przedwczesny poród. W niektórych przypadkach dochodziło do poronienia. Z kolei inne badania wykazały, że spożywanie dużej ilości kofeiny zwłaszcza w III trymestrze ciąży może doprowadzić w przyszłości do ryzyka „nagłej śmierci łóżeczkowej dziecka.” Na podstawie licznych informacji i badań, Administracja ds. Żywności i Leków w USA zaproponowała zatem aby w diecie kobiet ciężarnych ograniczyć dawkę kofeiny do maksymalnie 300mg/dzień. Z kolei British Food Standard Agency zaleca 200mg/dzień.¹ Przypomnijmy, że w jednej filiżance dobrej jakości zielonej herbaty może być ok. 50mg tej substancji. W artykułach czytamy głównie o zwracaniu uwagi na ograniczenie picia kawy podczas ciąży. Pamiętajmy jednak, że herbata-w zależności od rodzaju może zawierać taką samą lub większą ilość kofeiny niż kawa. Nie popadajmy jednak w skrajność. Wypicie dziennie jednej filiżanki kawy lub czarnej herbaty nie powinno zaszkodzić. W przypadku zielonej herbaty temat ten wygląda nieco inaczej. Większość artykułów pomija zasadniczą kwestię dotyczącą spożywania zielonej herbaty w trakcie ciąży, karmienia piersią lub w przypadku picia jej przez dzieci. Tym razem nie mamy na myśli obecności w niej kofeiny. Zielona herbata ma działanie antyangiogenetyczne, co oznacza, że jej polifenole potrafią nie dopuścić lub hamować ukrwienie komórek nowotworowych, ostatecznie uśmiercając je. Naukowcy uważają, że zdolność ta może także wpłynąć niekorzystnie na rozwój zdrowych komórek. Jak dotąd pogląd ten nie został udowodniony. Ponadto wyżej wspomniane polifenole, a zwłaszcza galusan epigalokatechiny (EGCG) może zmniejszać biodostępność kwasu foliowego, który jest niezwykle cennym składnikiem w trakcie ciąży. Jego niedobór może doprowadzić do rozszczepu kręgosłupa. Rozległe badania w latach 1976-1988, 1998-2005, 2009-2010 z udziałem 518 matek dzieci z rozszczepem kręgosłupa oraz 6424 kobiet obserwowanych przez okres 6 miesięcy po porodzie wskazały, że picie co najmniej 3 filiżanek zielonej herbaty dziennie przy równoczesnym spożywaniu kwasu foliowego w dawce 400 µg wiązało się ze zwiększonym ryzykiem rozszczepu kręgosłupa potomstwa. Jak działają katechiny zielonej herbaty na kwas foliowy? W warunkach in vitro katechiny hamują enzym reduktazy dihydrofolianowej (DHFR), który redukuje nieaktywną postać kwasu foliowego do aktywnej. To prowadzi do zmniejszenia dostępności biologicznej kwasu foliowego. Najprawdopodobniej, przy dziennym spożyciu mniejszych ilości zielonej herbaty oraz dostarczaniu większej niż 400 µg dawki kwasu foliowego, ryzyko powstania rozszczepu kręgosłupa jest o wiele mniejsze.² 

Przedstawione informacje pokazują, jak będąc w ciąży, karmiąc piersią lub wychowując swe potomstwo istotne jest zwrócenie uwagi na produkty określane jako „prozdrowotne.” Czasem mogą one wywołać odwrotny efekt. W tym przypadku śmiało możemy użyć powiedzenia, że zielona herbata jak lek: na jedno pomaga, na drugie szkodzi… to dowodzi o jej dużym potencjale, który jeszcze nie został do końca odkryty.



¹ Źródło: Regina Wierzejska: „Wpływ spożycia kofeiny na przebieg ciąży i rozwój płodu” (Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 5, zeszyt 2, 110-113, 2012)

² Źródło: „Maternal Tea Consumption during Early Pregnancy and the Risk of Spina Bifida”
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4557736/


 

Opracowanie:
Agnieszka Hendrysiak-Mazur